Sansür Yasası olarak bilinen 6518 sayılı “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildi. Gül, yasayla ilgili onay sürecini Twitter hesabından duyurdu.
Cumhurbaşkanı Gül’ün Tweet’lerinin ardından sosyal medyada #UnfollowAbdullahGul (Abdullah Gül’ü takibi bırak) kampanyası başlatıldı ve Cumhurbaşkanı’nın Twitter hesabı kısa süre içine on binlerce takipçi kaybetti.
Yeni İnternet Yasası internet kullanıcıları için ne ifade ediyor?
Hazırlanan yeni internet yasasına göre yargı kararı gerekmeden “içeriği sakıncalı bulunan” internet siteleri 4 saat içinde kapatılabilecek. Kanunun bu kadar dikkat çekmesinin en önemli nedenlerinden biri “içeriği sakıncalı bulunan” kavramının herhangi bir sınırının olmaması. Üstelik yeni internet yasasında Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) doğrudan engelleme yetkisi verildi. Yani TİB dilediği internet sitesini herhangi bir mazeret göstermeksizin 4 saat içerisinde kapatabilecek.
İnterneti sansürleme amacı taşıyan yeni internet yasasının içeriğini daha açık ifadelerle aktarmak istiyorum.
Anahtar kelimelerle “uygunsuz içerik” belirlenip sayfa kaldırılabilecek.
İçeriğinde TİB tarafından “uygunsuz” olarak nitelendirilebilen kelimeler geçen tüm sayfalar engellenebilecek. Uygunsuz kelimesinin kapsamı sadece porno, erotizm, küfür ve hakaretten ibaret değil elbette. Örneğin “Tape” olarak adlandırılan ses kayıtları da “uygunsuz içerik” kapsamına girecek ve 4 saat içerisinde ilgili içeriğe erişim engellenecek.
Sansür, URL adresi tabanlı yapılabilecek
Örneğin Youtube’da herhangi bir kullanıcının paylaştığı videonun başlığı TİB tarafından “uygunsuz” olarak kabul edilirse o videoya erişim engellenebilecek. Kullanıcılar Youtube’a girebilecek ancak ilgili sayfaya ulaşamayacak.
Servis sağlayıcı yurtdışındaysa bile erişim engellenebilecek
Erişime engellenen bir siteye ya da sayfaya DNS değiştirerek girilemeyecek. Dolayısıyla daha önce Youtube ve Vimeo gibi popüler video paylaşım siteleri engellendiği dönemlerdeki gibi, engellenen içeriğe DNS değiştirilerek ulaşmak mümkün olmayacak.
Hâkimler, 24 saat içinde sansür kararı verebilecek
Yasanın yumuşak noktalarından biri gibi görünse de acilen engellenmesi gerekmeyen “zararlı” içerikler (örneğin porno videolar) yayından kaldırılmazsa, site sahibine 500-1.000 TL arasında günlük para cezası kesilecek.
Barındırma (hosting) firmaları her kullanıcının izini sürebilecek
Sansür yasası ile birlikte barındırma hizmeti veren firmalara kullanıcı kayıtlarını saklama zorunluluğu getiriliyor. Her kullanıcının internetteki faaliyeti kayda alınarak bir-iki yıl saklanacak. Bu durum her firmaya ekstra maliyet yükü getirecek ve barındırma fiyatlarının arttırılmasını zorunlu kılacak. Dolayısıyla artık yıllık 30-40TL’ye barındırma hizmeti satılamayacak.
TİB Başkanı’na internet sitesi erişim engelleme yetkisi verilecek
TİB Başkanı, tek başına istediği internet sayfasına veya internet sitesine erişimi engelleme yetkisine sahip olacak. Erişime engellenen site sahibi, TİB Başkanı’na dava açamaycak, TİB Başkanı Başbakan’ın onayı olmadığı sürece erişim engelleme yüzünden ceza almayacak.
TİB’e gönderilecek olan “erişimin engellenmesi kararı” 4 saat içinde uygulamaya konulacak
TİB, kendisine gelen engelleme talebiyle söz konusu siteyi/sayfayı 4 saat içerisinde tüm kullanıcıların erişimine kapatacak. Sayfası veya sitesi TİB tarafından 4 saat içerisinde erişime kapatılan site/sayfa sahipleri sitelerinin/sayfalarının açılması için mahkemeye başvurmak zorunda kalacak. Mahkeme kararı olmadan aynı içeriğin yeniden yayına alınması mümkün olmayacak.
Erişim sağlayıcı firmalar (ISS), kullanıcıların hangi sitelere girdiğini kaydedip 2 yıl boyunca saklayacak
TTnet, D-Smart, Superonline, Turknet gibi internet servis sağlayıcı firmalar, abonelerinin hangi sitelere girdiğini kaydedip 2 yıl boyunca saklayacaklar. Girdiğini her sitenin, indirdiğiniz her dosyanın bilgisi servis sağlayıcıların sunucularında saklanacak. Bu durum, hem internet bağlantınızın yavaşlamasına hem de servis sağlayıcıların depolama maliyetlerinin hızlı bir şekilde artmasına neden olacak. Dolayısıyla bu durumun internet bağlantı fiyatlarını arttırması da kaçınılmaz olacak.
Bilgisayar, tablet ve akıllı telefonlardan internete bağlanan yaklaşık 34 milyon kullanıcı tek tek fişlenecek
Servis sağlayıcıların, abonelerinin her adımlarını kayıt altına alması açık ve net bir şekilde fişlemedir. Siz istediğiniz kadar saklanmak için çaba sarfedin, hangi abone hangi dosyayı indirmiş, hangi internet sitelerine saat kaçta girip hangi sosyal medya sitesine ne mesaj göndermiş tek tek eşleştirilecek ve istenildiğinde çok kısa bir sürede bu bilgilere ulaşılacak. (Diyelim ki Başbakan hakkında Twitter üzerinden olumsuz bir mesaj paylaştınız; servis sağlayıcınızdaki kayıtlardan, o mesajı hangi bilgisayardan saat kaçta attığınız tespit edilebilecek)
Bu yasanın, 17 aralık 2013 tarihinde ortaya çıkan yolsuzluk skandalından sonra internete düşen konuşma kayıtlarını engellemek için çıkarıldığı bariz bir şekilde ortada. Dolayısıyla açık ve net bir şekilde bu yasanın internet sansürü yasası olarak adlandırılmasında hiç bir mahsur yok.
Bundan sonra ne olacak?
Herkesin aklında bir sürü soru var: Yasaklanan internet sitelerine girebilecek miyim? İntenet bizim için bundan böyle Çin veya İran gibi sadece hükümetin onay verdiği sitelerden mi ibaret olacak? Yasakları delmenin bir yolu var mı? Fişlenmeden kurtulabilir miyim?
Aslında bir noktaya kadar gizlenebilir, bir yere kadar engelleri aşabilirsiniz. Ancak atılan her adım, getirilen her yasak internet kullanma maliyetimizi daha da arttıracak. Çoğu kişi bu yasaklarla mücadele edemeyecek ve kullanıcıların büyük bir bölümü olan bitenden habersiz yaşamaya devam edecek.
Bir sonraki yazıda erişim engelini aşabilecek yöntemlerden bahsedeceğim. Lütfen fikirlerinizi paylaşın.